¡Nova especie de fungo en Galicia!: Asterophora salvaterrensis

Asterophora salvaterrensis Blanco-Dios - Fotografías: Amancio Castro

Ou yeah!, que diría Duffman. O novo achado made in Galicia se acaba de publicar no número 118 de Outubro-Decembro da revista Mycotaxon deste ano e, o protagonista, amén dos minúsculos e curiosos cogomelo que abren o artigo, é, por non variar, Jaime Blanco Dios, aka o "descubridor de setas ignoradas", e que xa coñeceredes se nos seguides a miúdo dalgún que oitro descubrimento coma a recente Arrhenia salvorana. Esta nova especie que nos trae o Nadal como remate de ano, e que se converte na cuarta descuberta dentro do xénero asterophora no mundo mundial, foi atopada en Leirado, Salvaterra de Miño (Pontevedra), e bautizada en consecuencia Asterophora salvaterrensis.

O xénero asterophora está formado por tres, ups!, catro especies de cogomelos parasíticos dos xéneros russula e lactarius e que medran sobre os carpóforos dalgunhas das especies destes. O noso cogomelo medraba sobre un exemplar podre de Russula nigricans que compartía con oitras especies de asterosphora (e que veremos proximamente noitro artigo), nun piñeiral de Pinus pinaster. Mención especial, polo tanto, para a visión de Jaime Blanco, quen foi quen de dar con este minúsculo cogomelo que, para máis inri, se misturaba con carpóforos doitras dúas especies de maior tamano facendo todavía máis difícil o chamar a atención ó tentar así pasar desapercibido. Bo ollo, meu.

Imos entón ca descripción deste pequeno gran descobremento. Pinchade abaixo en ler máis para seguirlle os pasos.

DESCRIPCIÓN

Sombreiro: de 0.5 - 4 mm de diámetro, plano-convexo ou aplanado co centro deprimido. Marxe primeiro involuta, logo moi ondulada. Zonado, marrón no disco e marrón verdoso ou ocre-marrón no resto, co marxe abracazado. Ennegrece coa idade ou coa manipulación.

Lamelas: Decurrentes, espaciadas, non bifurcadas, completamente furfuráceas de cor gris pálido ou gris. Aresta concolor, obtusa e sen lamélulas.

Pé: 1.5-10 x 0.5 - 1.5 mm. Central, uniforme ou lixeiramente máis amplo ou atenuado no ápice. Cheo. Completamente furfuráceo sobre fondo de cor marrón ou marrón negruzca.

Carne: Moi delgada, negra cando é exposta, finalmente de marrón a ocre. Sen olor nen sabor distintivos.

Hábitat: Sobre exemplar de Russula nigricans en piñeiral de Pinus pinaster.

Oitro novo segredo micolóxico da nosa terra desvelado. ¿Cantos máis esperan aínda ser achados? ¿E ó carón de cantos destes cogomelos pasariamos sen prestarlles sequera atención? ¿Cantos deles teriamos nas nosas mans para logo delvolver ó chan encollendo os ombros? A micoloxía é así, que diría un futbolista. Pensádeo un intre, mentres lle dicimos a Jaime dende aquí: ¡Noraboa polo achado!  
En fin, nos vemos estos días polas zonas de dunas da costa. Agora é o que se leva. Por suposto, andaremos refungando entre a area, e xa vos traeremos algún amiguiño da praia. Pero antes de que acabe o ano aínda quedan algunhas balas na recámara. Atentos.

Ler máis...

Autor do debuxo: Kir-Tat

Ler máis...

Imaxe interactiva en 360º: Nas fragas de Flojstrup

Se levades con nos o suficiente lembraredes que hai algún tempo xa compartimos con vos unha das impresionantes imaxes en 360º (click aquí para volver a vela) creadas por Flemming V. Larsen cos cogomelos como protagonistas. Hoxe repetimos menú.

A imaxe (ou debería dicir, imaxes, pois a panorámica virtual está composta por varias tomas) está tomada nas Fragas de Aarhus, en Dinamarca, nun lugar especialmente superpoblado da fraga, e no que varias especies de cogomelos buscan refuxio á sombra dunha árbore. En poucos metros cadrados poderedes observar varios exemplares de Amanita pantherina, un boletus con toda a pinta de aestivalis, oitro boletus (¿torossus?, aceptamos suxerencias...), dúas especies de russulas e un amiguiño que se agocha xusto ó pé do árbore e que podería ser... sabe Dios.

Xa sabedes como vai isto, só tedes que facer click en calquera punto da imaxe e mover o rato para "movernos" pola escea, como se estivésemos alí mesmo. Comprobádeo vos mesmos. ¡A disfrutala!


Varios cogomelos nas fragas de Flojstrup in Aarhus Ler máis...

A mensaxeira do inverno xa está aquí

Flammulina velutipes

Cando comezan a baixar as temperaturas e o outono comeza a chegar ó seu fin, é o momento adecuado para disfrutar das fermosísimas fructificacións de Flammulina velutipes (velutipes significa "pé aterciopelado", por razóns obvias) que aparece como heraldo dun inverno que está próximo para o seu reinado. Este cogomelo gusta das baixas temperaturas, chegando a aparecer todavía ó final da esatción fría e soportando incluso xeadas sen inmutarse. Todo un supervivinte.

Ademáis, seguro que xa vos deacatastes, este é un cogomelo verdadeiramente fermoso: os seus tons de vivas cores, o seu pé suavemente afeltrado e a súa sobria e elegante coloración  fan das apertadas fructificacións de Flammulina velutipes unha seria candidata a algunha das vosas máis impresionantes fotografías. E si, a pregunta que a case todos se vos pasa pola cabeza cando coñecedes un novo cogomelo, se come.

Imos ver de seguido que máis sorpresas nos garda este cogomelo de sinxela identificación e que frutifica agora mesmo nos nosos montes. ¿Imos aló?

DESCRIPCIÓN

Sombreiro: 2-8 cm de diámetro. Pouco carnoso, ó principio convexo, logo plano-convexo e ás veces de contorno irregular. Cor amarela, vermella alaranxada ou vermella sucia, máis clara na beira e máis oscura no centro. Superficie lisa e brillante, viscosa en tempo húmido. Marxe sutilmente estriada (hai que fixarse ben, a veces non se aprecia a simple vista) e translúcida.
 
Lamelas: Anchas, ventrudas, espazadas e pouco numerosas. De cor abrancazada amarelada e ocráce pálida na madurez.

Pé: Unha das claves da identificación deste cogomelo polas súas particularidades. Cartilaxinoso e tenaz, curto, curvado, cilíndrico, algo atenuado cara a abase e radicante. Amarelado na parte superiror, pardo escuro a pardo mouro na inferior, recuberto de pelos mouros curtos, máis concentrados  na base, que lle confiren ese aspecto tipicamente aveludado. Na imaxe da esquerda podedes observar pefectamente estes caracteres tan particulares.

Carne: Delgada e elástica. Branca amarelada. Olor pouco destacable e insípida.

Hábitat: Crece en grupos máis ou menos numerosos sobre tocos de diversas árbores planifolias. Frecuentemente en troncos de toxos mortos. Fináis de outono e inverno. Frecuente.

Fonte: Wikipedia, usuario Chris 73

Observacións: Como adiantamos antes Flammulina velutipes é comestible, aínda que seguro que non vo lo parecía. De feito existe unha forma comercial, por chamala dalgún modo, e que de seguro algúns xa vistes por ahí, baixo o nome de Enoki ou Enokitake (o seu nome xaponés), donde se cultiva dende hai xa 300 anos. O curioso do conto é que a forma cultivada non se asemella nada á forma silvestre. E se non, botade unha ollada á imaxe da dereita. ¿Quen diría que se trata do mesmo cogomelo? Pois si que o é.

A clave desta gran diferencia reside no método de cultivo. Flammulina velutipes cultívase normalmente en botellas de plástico en  lugares oscuros, provocando este ambiente o seu aspecto albino e o crecemento do pé maior do acostumado na súa búsqueda de luz e un sombreiro moito  menos desenvolto. Este cogomelo soe usarse moito en sopas e ensaladas.

Como última curiosidade comentar que Flammulina velutipes ten o privilexio de ser un dos poucos cogomelos en voar ó espacio. En 1993 un cultivo deste cogomelo partiu da Terra no Columbia para estudar como se manexaban os cogomelos ó medrar en ausencia de gravidade. O resultado foi que, en ausencia da mesma o fungo perde, como os humanos, a noción de arriba e abaixo, se desorienta, e os cogomelos medran en tódalas direccións. 

Seguiremos refungando en próximas entregas, estade atentos ós vosos monitores, porque o inverno sempre nos trae novos e interesantes cogomelos. É o momento no que un hábitat pouco visitados polos afecionados se enche de vida fúnxica: as dunas. E alí estaremos para contárvolo. Ler máis...

O humor fúnxico de Davila: A expansión do eucalipto

Coma sempre Davila quita punta e saca un sorriso de temas que moitas veces non teñen ninguna gracia. Coma neste caso, ca expansión imparable deste parásito dos nosos montes e cancro da nosa fermosa terra, afeada e enferma polas incontables plantacións que cada vez se van ampliando máis.

Esta especie foránea atopou en Galicia un lugar co clima ideal para desenvolverse con soltura e rapidez, o que o fai expandirse de maneira incontrolada polos nosos montes e parques naturáis (o das Fragas do Eume é de pena e unha vergoña para nós como galegos) desprazando monte autóctono ca diversidade biolóxica que o acompana no proceso. Todo en aras de gañar catro pesos rápido.

Nunca perdades ocasión de arrincar un brote desta praga cando o teñades a man (home, non vos metades nunha plantación privada a facer estragos, ó fin e ó cabo cada un fai co seu o que quere). O eucalipto bo é o que está arrincado ou en Australia. Deseucalipta Galicia. Iso si que fai rir.

Eucalipto go home! Ler máis...