Rickenella Piquiniana, unha especie nova descuberta en Ribeira de Piquín (Lugo)

Fotografía: Jaime Blanco Dios

Fumata branca... ¡Habemus fungus! Esas preciosas "brancas damiselas" que vedes na imaxe retozando entre brións, son as nosas protagonistas de hoxe. Representan un pasiño máis dado na inconmensurable tarefa de coñecer e comprender a riquísima micodiversidade da nosa terra. Jaime Blanco Dios, o "descubridor de setas ignoradas" volveuno facer, desta vez, dando a coñecer o primeiro novo fungo para a ciencia achado na provincia de Lugo. Bautizado Rickenella Piquiniana, o epíteto fai referencia á localidade na que foi atopado, Ribeira de Piquín (en concreto nas ribeiras do río Eo, en Santalla).

A nova especie foi achada xa hai algúns anos, pero é agora despois do seu completo estudo e comparación con especies próximas que sairá á luz publicada en breve no Boletín da Sociedade Micolóxica de Francia (Bull. Soc. Mycol. France).

Vos contamos algunha cousiña deste novo cogomelo. Rickenella Piquiniana caracterizase macroscópicamente polo seu pequeno tamano, pola presencia de píleo (o sombreiro) de cor branca uniforme (ás veces uniformemente crema), xogando co gris-crema ou crema-ocre no centro e branco-grisáceo no resto da superficie do sombreiro, estipe de cor branca ou branco-grisáceo e carne branquecina con olor agradable e sabor algo amargo. Trátase dunha especie onde predomina a cor branca e que vive asociada ós brións e que pasa a engrosar o catálogo de especies de fungos coñecidas nos últimos anos en Galicia. O oitro catálogo, o das especies en perigo, nunca o queremos ver medrar.

Hai moito traballo que facer. Do millón a millón e medio de especies de fungos que se estima existen, tan só hai descritas unhas 80.000. Moitos fungos esperan tranquilamente, baixo os nosos pés, atopar un sitio en guías e manuáis. Dende Refungando vaia pois, a nosa noraboa a Jaime Blanco polo descubrimento... e que sexan moitos máis. Ler máis...

Catro novas especies de Ophiocordyceps saen á luz dende a Amazonia brasileira

Fonte: National Geographic
Fotografía: Ophiocordyceps camponoti-balzani, David Hughes


Desta vez o esceario foi o bosque tropical atlántico amazónico, na rexión sureste (Zona da Mata) do estado de Minas Gerais, Brasil. O grupo liderado polo entomólogo David Hughes, da Universidade de Penn State, no seu estudio do complexo de especies asociadas a Ophiocordyceps unilateralis s.l. (anteriormente, Cordyceps unilateralis) foi quen de describir catro novas especies deste xénero nun artigo publicado este pasado 2 de Marzo de 2011 na revista PloS ONE (click para ler o artigo orixinal, con máis imaxes e microscopía de cada unha das novas especies).

Lembremos que este grupo de fungos, Cordyceps e Ophiocordyceps, son parásitos específicos de distintas especies de insectos e incluso doitros cogomelos (coma Cordyceps capitata, que parasita a Elaphomyces granulaus). Como xa vimos hai tempo nun video, algúns destes fungos teñen a habilidade de modificar o comportamento da súa víctima (como os protagonistas de hoxe), transformándoa nun zombie sen vontade, impulsada polo propio fungo instalado no seu cerebro a trepar máis e máis alto, para finalmente aferrarse cas mandíbulas a calquera folla ou pequena rama para morrer nuha posición elevada que permita unha maior dispersión das esporas do fungo cando o corpo frutífero deste se desenrole. Toda unha mostra de adaptación evolutiva do máis incrible.

Estes novos fungos son, coma Ophiocordyceps unilateralis, parásitos de formigas da tribu Camponoti, e foron nomeados segundo a especie en concreto á que atacan. Desta forma, o fungo que parasita á formiga da imaxe, unha Camponoti Balzani, foi bautizado coma Ophiocordyceps camponoti-balzani; igualmente ocorre con Ophiocordyceps camponoti-rufipedis, Ophiocordyceps camponoti-melanotici e Ophiocordyceps camponoti-novogradensis.

No artigo de National Geographic, tedes unha completa galería de imaxes de todas estas especies, algunhas realmente fermosas á vez que inquedantes; estes fungos son auténticos artístas na preparación de cadáveres. ¡Non volas perdades! Ler máis...

"Los Hongos en Extremadura": libro en PDF para descargar online

Hoxe poñemos á vosa disposición para descargar online este libro editado pola Xunta de Extremadura e a Consellería de Agricultura e Medio Ambiente en formato PDF, Los Hongos de Extremadura. O libro en cuestión está dispoñible para a súa descarga AQUÍ.

Non se trata de un manual de cogomelos ó uso, con macroscopía e fichas e descripcións de diversos cogomelos, se non que o libro trata, a través das súas 279 páxinas, do mundo dos fungos en tódalas súas vertentes, especialmente enfocado na xeografía extremeña.

¿Qué nos podemos atopar entón?

O libro está dividido en distintos capítulos que tratan tódolos paus do tema micolóxico: etnomicoloxía, hábitats, intoxicacións, micorrizas, mixomicetos, gastronomía, fungos hipoxeos, fungos psicoactivos, micosis animáis, etc, etc.

Tódolos teman estan tratados en profundidade, aderezados con boas fotografías, gráficas e debuxos, todo elo como comentamos antes, enfocado á micoloxía extremeña, pero que, pola universalidade de conceptos e datos manexados, non lle fai perder un ápice de interese para amantes da micoloxía doutras partes.

Imprescindible, sobre todo polo seu precio. Ler máis...

Refungando vos invita a unha saída virtual á procura de corros de bruxas

Ah, os fungos. Eses incansables debuxantes de círculos na herba, enxeñeiros de prados e camiños. Neste artigo imos a propoñervos que nos acompañedes ó campo. Hoxe iremos á procura de corros de bruxa. Nun principio íbamos a facer un artigo ó uso aderezado con imaxes dos corros máis impresionantes da zona que visitaremos, pero a cantidade, formas e os tamanos que chegan a acadar son tan abrumadores nesta paraxe, que pensamos que qué millor que os descubrades vos mesmos. Vos aseguramos que nunca vístedes prados con tantas destas formacións en ningún oitro lugar. Lamentablemente descoñecemos as especies que os forman, pero tranquilos, todo se andará... é cuestión de "fuchicar" un pouco máis.

O sitio en cuestión situase no Reino Unido, preto de Cheltenham, en Gloucestershire. Cleeve Common é unha das maiores áreas de pradeiras virxes do país, o cal explica perfectamente os tamanos e concentración destas formacións. Se a esto sumamos un terreo calizo e abundancia de gando na zona, co aporte de nutritivas bostas que conleva, temos tódolos ingredintes para o paraíso dos fungos saprófitos.

Así que o que vos propoñemos e levarvos a unha saída con nós, pero virtualmente, claro, utilizando a utilísima ferramenta de Goggle Google Earth (descarga gratuita aquí, faravos falla). Con este programa que xa moitos coñeceredes xa instalado, non tedes máis que descargar este archivo e abrilo co Google Earth: automáticamente levaravos voando ó lugar de búsqueda, que veredes delimitado por unha liña verde como vedes na imaxe da esquerda. É nesta área na que andaremos á procura de corros de bruxa.

Ademáis imos lanzar un pequeno reto a modo de xogo. É sinxelo: a ver quen atopa o corro de bruxas máis grande da zona. O único que vos pedimos é que o corro esté completo a lo menos nun 50%, para poder medir o diámetro aproximado. Podedes apuntar nos comentarios deste artigo a medida e posición do voso corro ( a posición é o conxunto de números e letras da parte de abaixo da ventá de Google Earth con este aspecto: 51º55'77-51" N 1º59'41.84" O; a posición marcada é sempre a do cursor dor rato). Así dentro dun tempo actualizaremos esta entrada cas imaxes dos corros máis espectaculares que atopedes. ¿Vos animades?

En fin, amigos, boa saída por Cleeve Common, xa nos contaredes como vos foi a caza.

Algúns consellos no uso de Google Earth

Na parte superior da ventá desta aplicación, tedes unha barra de ferramentas con dúas delas especialmente útiles para a búsqueda virtual de corros de bruxa. A regla, que nos permitirá medir distancias entre dous puntos en distintas unidades, e o reloxo, que nos permitirá viaxar no tempo entre as distintas tomas aéreas que Google Earth dispoña na súa base de datos do lugar en cuestión. Segundo a data na que a fotografía fora tomada, os corros serán máis ou menos visibles, así que xogando con esta opción, poderemos ver millor os anéis nuha ou noutra data, a parte de permitirvos observar o seu crecemento entre os intervalos das fotografías.

Nota: Na zona de búsqueda hai un campo de golf, máis ben contra a parte de arriba, ¡non confundades os corros cos green do campo! Ler máis...