Parasitando Eucaliptos: Phellinus Torulosus

Sinónimo: Fuscoporia torulosa

Os fungos lignícolas, ou parásito-lignícolas coma o protagonista deste post forman en moitas ocasións fermosísimas estampas naturais cas súas "víctimas". Así, as veces, nos atopámosos vellísimos troncos vestidos de musgo e cubertos cunha impresionante profusións de cogomelos, coma os da imaxe de arriba, que ascenden en terrazas polo tronco da árbore. Son estas situacións cogomelos que poden facer que te acordes de moitos santos se ese día deixastes a cámara na casa. Erro. Pero iso non nos aconteceu ós de Refungando, e hoxe vos traemos estas imaxes dun exemplar ben farruco de Phellinus torulosus, un parásito dos eucaliptos, entre outros, frecuente na nosa zona e que da en formar, sobre todo os exemplares vellos, belas e intrincadas composicións de formas caprichosas. Sen dúbida, o eucalipto máis fermoso (despois dos que están no seu sitio, Australia, e cheos de koalas) e aquel ben infectado polo protagonista de hoxe.

Phellinus torulosus non aparece descrito en "Cogomelos de Galicia", así que desta vez botaremos man doitro manual micolóxico galego, neste caso a "Guía Micolóxica dos Ecosistemas Galegos" de Marisa Castro, Alfredo Justo, Puri Lorenzo e Ana Soliño. Da man destes autores imos hoxe a coñecer ó noso parásito amigo da familia Hymenochaetaceae. Pincha abaixo en Ler máis...


DESCRIPCIÓN

Corpo fructífero: presentan unha gran variedade morfolóxica, sésiles (non presentan pé), pileados, triangulares en sección, vertical, formados por sombreiros xeralmente semicirculares, aplanados e grosos, ata 46 cm de ancho. Pileipelis (refírese á capa máis externa da superficie do sombreiro, neste caso, a superficie máis escura dende a marxe ata o tronco) glabra ou lixeiramente tomentosa, con estrías ou con fendas na madurez, de cor ocre ou castaña pálida, ás veces verdosa debido ó crecemento de algas e liques. A marxe é estéril de cor canela (moi característica!), obtusa e de 2 cm de ancho, apróximadamente.

Himenio: formado por tubos de cor pálida, apertados, dispostos en estratos, con paredes grosas, poros redondeados (moi pequenos), de cor parda avermellada.

Carne: fibrosa, dura e de consistencia leñosa, de cor amarelada a castaño, ata 11 cm de grosor, formada por capas que se poden observar ao cortar en vertical, xa que existe unha delgada liña negra que as separan. A carne ennegrece ao aplicarlle potasa.

Hábitat: Atópase durante todo o ano parasitando anxiospermas, entre elas eucaliptos, máis raramente sobre coníferas.

Observacións: como en moitos fungos lignícolas, a sua carne dura e correosa, da textura da madeira, deixan bastante claro o aspecto da comestibilidade, a menos que gustedes de roer paus.
Phellinus torulosus non lle fai ningún favor o seu anfitrión, é un fungo que causa a chamada podredume branca; posúe enzimas que lle permiten degradar as paredes celulares da madeira. Se vos fixades con coidado na imaxe da esquerda observaredes como este eucalipto non só estaba ben parasitado, senón que ó mesmo tempo micorrizaba con un fungo xa coñecido desta páxina Pisolithus arhizus, que neste vello eucaliptal fructificaba con profusión, pelexando polos eucaliptos con Phellinus. Deixámos que atopedes os dous carpóroros visibles a modo de pasatempo.

Bueno amigos, desexando que Phellinus torulosus se poña nese eucaliptal ata as trancas de comer madeira e medre fermoso, nos despedimos ata a próxima entrada, que últimamente temos moito que refungar! ¡Cheirámonos pronto!
Ler máis...

Cogomelos detidos no tempo!

Ou polo menos como se o estiveran. Eses cogomelos que vedes na imaxe da esquerda non son reproduccións de cerámica ou plástico, son auténticos cogomelos conservados para a posteridade, nun proceso que ven a ser o equivalente da momificación aplicado ó Reino Fungui.

Fai xa algún tempo, dende que vira os resultados da plastinación en cadáveres humanos, unha técnica inventada polo polémico doutor alemán Gunther von Hagens, andaba a buscar algun proceso equivalente aplicable ós cogomelos. Se se podían conservar tecidos humanos dunha forma tan perfecta, debería haber algún sistema similar para aplicar ós cogomelos e conservalos sen perder nin cor, nin forma, e desta forma obter unha valiosa ferramenta didáctica e divulgativa, ou, porqué non, un regalo orixinal para ese amigo teu que é un friki dos cogomelos (ejem...). Pero a pesar de chegar incluso a contactar con algún taxidermista por si me podía guiar neste complicado tema, ata o día de hoxe o máis achegado que me había atopado eran reproduccións, bastante ben feitas, iso si, en diversos mateirais e pintadas a man.

O caso é que a empresa zaragozana Brezo Setas deu con ese proceso, así que dende Refungando, rápidamente nos puxemos en contacto con eles para que nos contaran algunhas cousas. Para matar o gusanillo da curiosidade que lle din. Así que...

¿Cómo se consegue?

Bueno, como cas momias, todo se basa na deshidratación completa do individuo, a cuestión é o como: os amigos de Brezo Setas empregan un complicado proceso que básicamente extrae todo o líquido presente no cogomelo por sublimación, isto é, o cogomelo se conxela, e a auga presente pasa de estado sólido a gaseoso saltándose o estado líquido nunha cámara especial. Este proceso chámase liofilización. Os resultados son sorprendentes como podedes ver, ainda que en Brezo Setas están a traballar na mellora do proceso, xa que este funciona millor con unhas especies que con outras, e algunhas chegan a perder un pouco da súa cor orixinal.

¿Cómo se poden adquirir?

Só tedes que escribir ó correo electrónico da súa páxina e escoller o voso exemplar. Podedes pagar contrareembolso ou xiro postal. Nos comentan dende Brezo Setas que o catálogo é moito máis amplo do que se ve na páxina e que o irán actualizando pouco a pouco. Se estades interesados nalgunha especie en concreto, só tedes que consultar dispoñibilidade.

¿Podemos enviar os nosos propios cogomelos a momificar?

Yes, we can. Se podedes facerlle chegar os cogomelos ós amigos de Brezo Setas, eles poden liofilizalas. Eso sí, nos aconsellan que enviemos o cogomelo xa conxelado, non fai falla que vos diga como pode chegar se o enviamos por unha empresa de mensaxería nuha caixa e fresco.
¿Quén non se atopou algunha vez un cogomelo de inusitada beleza, ou algunha exemplar excepcionalmente grande ou incluso con algunha curiosa aberración? Pois agora as fotografías xa non teñen porque ser únicas testemuñas.

Aquí vos imos a deixar un enlace ó catálogo web da empresa, no que vos recordamos que non está todo o que hai: Catálogo Brezo Setas

Nós imos a pedirnos algún, por suposto, e xa vos contaremos, coma sempre de primeira man, en Refungando que é xerundio!

P.D.: Lle enviamos un saúdo dende Galicia a Luis, de Brezo Setas, pola súa amabilidade ó atendernos. Graciñas! Ler máis...

Ve a luz o novo número da revista Mykes

O número 11 deste boletín anual que publica o Grupo Micolóxico Galego "Luis Freire" xa está á vosa disposición. Estamos a falar duns curtidos veteranos da micoloxía galega, que levan xa moitos anos facendo unha importante labor divulgativa e de investigación no campo da micoloxía e a defensa do medio natural.

Mykes non é unha publicación orientada a principiantes, nin moito menos: estamos ante unha publicación de corte científico na que se publican estudos e traballos do máis alto nivel no plano macromicolóxico. Moi recomendable, imprescindible, para aqueles que sempre necesitan ir "un pouco (ou un moito) máis aló" dos manuais e libros tradicionais.

Desta maneira atoparemos, entre outras cousas, un traballo de Oscar Requejo sobre ascomicetos raros en Galicia, unhas pinceladas sobre o xénero entoloma de Jaime Blanco e A. Castro memtres que Marisa Castro e Xan Bellón nos presentarán novas incorporacións ó catálogo do Parque Natural das Fragas do Eume.

Se estades interesados en adquirilo, so tedes que facer click AQUI onde atoparedes o formulario de suscrición para facervos con él ó prezo de 10€ anuales.

Xa estades tardando.
Ler máis...

Seis maneiras nas cales os fungos poden salvar ó mundo

Si, sei que o título pode parecer un pouco pretencioso, pero é o protagonista deste interesantísimo video, o famoso micólogo estadounidense Paul Stamets, quen sostén que esto é posible. Difícil, si, pero posible.

Nesta conferencia, Stamets nos introduce no mundo dos fungos e o seu papel na natureza, de forma moi amena e bastante desprovista de tecnicismos científicos, para logo pasar a enumerar e explicar cada unha das seis aplicacións fúnxicas que este micólogo atopa tan interesantes. Recoméndovos escoitar a este home, que non ten desperdicio, ó igual, parece ser, que as infinitas aplicacións dos fungos.

Antes de ver o video, teño que comentarvos que este reproductor online é algo diferente a Youtube, porque trae subtítulos para activar en diferentes idiomas. Para ver o video subtitulado, pinchade na parte inferior do reproductos donde pon View subtitles en vermello e seleccionade "Spanish" na pestaña que vos aparece. E et voilà, a disfrutar das cousas que nos vai a contar Mr. Stamets, que non son poucas nin vos deixarán indiferentes. A ver que vos parece, non deixedes de comentarnos as vosas impresións!

Ler máis...

Raios, tronos e... cogomelos!

Pois sí, parece que vai a haber que cambiar o dito. Fai uns días a noticia aparecía en National Geographic: os raios fan que a producción de carpóforos por parte do fungo se multiplique. Pois sí, como o ledes.

O saber popular dos cultivadores xaponeses recolle dende hai tempo o coñecemento de que as tormentas eléctricas favorecían as súas produccións de cogomelos, e desta maneira, eran sempre benvidas. Máis raios, máis cogomelos. E xa se sabe que cando o río soa…

Un grupo de científicos do norte de Xapón, seguramente inspirados no saber da súa xente, experimentou expoñendo durante catro anos un total de dez especies de cogomelos, das cales oito respostaron favorablemente, a esta novedosa “terapia eléctrica”. ¿Os resultados? Aplicando correntes eléctricas podemos chegar a doblar as produccións de cogomelos se as comparamos cos resultados obtidos do cultivo tradicional. Segundo os autores do estudo, os fungos que millor reaccionaron foron o shiitake (Lentinus edodes) e nameko (Pholiota nameko).

Evidentemente unha descarga directa equivalente a un raio calcinaría o fungo, así que estes científicos aplicaron ós troncos dos cultivos descargas de entre 50.000 e 100.000 voltios en ráfagas controladas da dez-millonésima parte dun segundo. Os efectos que producen nos fungos estas repentinas descargas son, nun primeiro momento, dunha diminuición das proteinas e enzimas secretadas polas súas hifas, para máis tarde producirse un súbito incremento.

Todavía se está a investigar o motivo deste incremento, ainda que Yuichi Sakamoto, investigador xefe do Centro de Investigación de Biotecnoloxía Iwate ten xa algunha idea: o fungo, ó decatarse da ameaza do raio, incrementa a súa capacidade reproductora, polo tanto a súa producción de cogomelos, en previsión de que este acabe morrendo debido ás descargas. En palabras do propio Sakamoto: “Eu creo que teñen a necesidade de rexenerarse antes de morrer, e cando senten o raio, automáticamente aceleran o seu crecemento”.

Os científicos xaponeses estan xa a pensar en sacar ó mercado nun futuro dispositivos de fácil uso para que os cultivadores os empreguen, xa que o equipo utilizado por eles nas investigacións era moi complicado e aparatoso. Ou sexa, que van facer un electrocutador de cogomelos portátil. ¿Qué opinarán os fungos disto?

Nunca nos cansaremos de dicir, que un nunca deixa un de sorprenderse cas habilidades dos membros do Reino Fungui. Dende Refungando seguiremos intentando abraiarvos ca beleza e complexidade deste descoñecido mundo, aquí... ou refungando polo monte adiante.

¡Un fúnxico saúdo a todos! Ler máis...

Eureka! Calocybe Gambosa en Ribeira!

Sinónimo: Tricholoma georgii
Galego: Tullo

Castelán: Seta de San Jorge, Mucerón, Panadera
Vasco: Perretxicos

Era cuestión de tempo. Despois de varios anos de busca infructuosa por estos lares ó fin Calocybe gambosa apareceu en Ribeira este ano. Foi da man de un dos socios que atopou na súa propiedade uns curiosos cogomelos crecendo abundantes en forma de círculo. O socio e amigo achegóuseme unha noite e amosoume o contido dun pano de papel. ¿Que era aquilo? ¿Un anaco do santo sudario? Millor ainda. Perretxicos! Certo é que estaban un pouco pasados e esmagados, pero o fariñento aroma e a súa carne compacta e quebradiza eran inconfundibles. Tocaba expedición: ó día seguinte, baixo un sol que esmagaba, iriamos ó lugar do crime para sacar as fotos que ilustran esta entrada. 


Estamos pois ante un dos cogomelos máis apreciados e buscados polos micófagos da península (en Francia, por exemplo, non é considerado nin moito menos un manxar, senón unha do montón), que chega a alcanzar prezos no mercado moi elevados (rondando os 100 €/kilo a comenzo da tempada, cando ainda non abonda, baixando arredor da metade máis adiante), tanto pola calidade da súa carne e sabor, como pola pouca presencia de cogomelos comestibles na súa época de aparición, a primavera.


Así que, a Fran, que atopou o que moitos antes buscamos, vai dedicado o artigo de tan saboroso manxar (aviso a Fran: xa podes ir poñendo cristais rotos con cemento nos muros da finca e deixando ó can sen comer e solto!). En fin, imos coñecer máis a fondo este apreciado cogomelo, ¿parécevos? Pincha abaixo en leer máis... 



DESCRIPCIÓN (lembrade que podedes ver un modelo 3D deste cogomelo dende AQUÍ!!)

Sombreiro: 3-18 cm de diámetro. Ó principio hemisférico, máis tarde convexo e por último plano convexo. Cutícula separable, lisa, seca, mate e e suave. De cor variable, sendo a branca, branca cremosa, ocrácea ou crema ocrácea na forma típica, ainda que pode aparecer bastante escura, rosa ou lila nas variantes graveolens, gambosum e palumbinum, repectivamente. Marxe incurvada, delgada, flexuosa (ondulada) e algo excedente.

Lamelas: Escotadas, moi apertadas, sinuadas, estreitas e delgadas. Abrancazadas e na madurez branco crema.

Pé: 3-10 x 1-3 cm. Abrancazado ou da mesama cor que o sombreiro. Cilíndrico, robusto cheo, curvado, fibroso e coa base apuntada.

Carne: Compacta e firme, pero doadamenre dismiuzable, abundante e abrancazada. Olor e sabor moi agradables a fariña fresca.

Hábitat: Sobre solo calcarios de prados, pasteiros, claros de bosques e breixos. A finais do inverno e primavera, excepcionalmente en outono. En grandes círculos ou ringleiras. Pouco común pero abundante onde aparece. Na imaxe da dereita (click para agrandar) podedes ver o círculo que describían estos cogomelos, duns 2,5- 3 m. Sinalamos con frechas algún dos cogomelos polo difícil de observar na imaxe con claridade o "debuxo" ó estar o chan tan cheo de restos vexetais e pequenas prantas.

Observacións: Excelente comestible, moi buscado e colleitado. Ten unha textura única. Fáise difícil escoller nese aspecto entre a carne de Boletus Aereus ou de Calocybe Gambosa; son dous pata negra. Como sempre á hora de falar da comestibilidade dos cogomelos, cuestión de gustos.



A confusión máis perigosa, e bastante común, con este fungo dase con Entoloma lividum (sin. Entoloma sinuatum), responsable de moitas intoxicacións no noso país. O aroma, forma e consistencia da carne son moi similares ós de Calocybe gambosa, así que moito ollo. Entoloma lividum sin embargo é amigo de outono (ainda que pode aparecer tamén na primavera!), ten as lamelas de cor salmón na madurez e o sombreiro de tons grises, ainda que pode aparecer tamén con tons amarelados condo é nova moi parecidos a Calocybe gambosa. O hábitat, baixo frondosas, e a cor das esporas pardo rosada, fronte a branca de Calocybe deberían axudarnos a eliminar calqueira dúbida.

En resumo, un comestible excelente, cor branco-crema, marxe excedente, carne branca e compacta, fácil de dismiuzar, olor a fariña fresca, moi raro na nosa zona, de seguro pola súa preferencia por terreos calcáreos e todo un debuxante deses estranos círculos dos que falaremos en breve que son os "corros de bruxas". ¿Serás ti un dos que ten perretxicos na horta e non se enterou aínda? Alma de Dios...
Ler máis...

O humor fúnxico de Davila... Vimos ó que vimos, ¿ou?

O máis raro que eu mesmo me atopei no medio do monte, no medio da serra do Barbanza, foi unha pelota de golf (se deixamos de lado, claro, todo tipo de electrodomésticos, que case habería que clasificar coma "especie" protexida galega). Ó millor Tiger Woods, na súa búsqueda por desintoxicarse do sexo (Manda carallo, non sabía eu que iso intoxicaba!) veu dar a tan recóndita paraxe para desconectar, reencontrarse co golf e a natureza, ou que sei eu. Se no lo atopamos prometemos facerlle unha entrevista para Refungando.

Pero bueno, que se me vai a cabesa divagando; vimos ó que vimos. Botar unhas risas. Ler máis...
Related Posts with Thumbnails