Comeza a semana micolóxica de Brincabois!

A Asociación Micolóxica Brincabois, de pontevedra, comeza este 19 de Outubro as súas IV Actividades Micolóxicas, que duraran ata o día 25 do mesmo mes.
Estas xornadas contarán tódolos días con charlas formativas ás 20:30 h, na Residencia de Estudantes Caixanova en Pontevedra, unha salida o sábado e exposición de cogomelos o domingo. Como nos queda a tiro de pedra, dende Refungando pensamos achegarnos ata alí alguns días, así que se o traballo vos da un respiro non desaproveitedes a oportunidade de asistir algún día!

Ahí vos vai o listado de charlas:

• 19/10: Iniciación á Micoloxía (Ramón C. Encisa Fraga)
• 20/10: Os Gasteromicetos (Carlos García Paz)
• 21/10: Principais cogomelos comestibles e velenosos (Jaime B. Blanco Dios)
• 22/10: Introducción á fotografía de cogumelos (Amancio Castro González)
• 23/10 Cociña práctica de cogomelos (José Luis Tomé Ortega)

Se querede información máis detaiada, só tedes que facer click na imaxe para ver o cartel das actividades!!

Vemonos en Pontevedra... Refungando!!
Ler máis...

¿Hasta cuándo durará el festín de setas gallegas?

Non, non me confundín e me pasei ó castelán nun despiste despois de comerme medio kilo de Psilocybes. Así reza o título dun artigo saído o 9/10/2009 na Voz de Galicia e que trata do estado da riqueza fúnxica nos nosos montes, da sobreexplotación dos cogomelos galegos, e do negro futuro que nos espera por moitas causas, entre elas a protagonista do anterior artigo, e o valor económico dos cogomelos. Un artigo para ler, e para chorar, pero que tamén nos da forza para seguir defendendo e loitando por os nosos montes.

Unha nota do artigo a modo de curiosidade:

"En países como Francia o Estados Unidos está prohibido plantar árboles que no sean micorrizados"

Como sempre, á cola en todo... Sustituindo os sendeiros tapizados de follas e cogomelos entre centenarias carballeiras por camiños como o da foto, no que só nos falta ver ó koala de turno mirar para nós con cara de parvo. ¿Isto é Galicia...? Of course amigou! Aquí vos deixo o enlace ó artigo que vos recomendo encarecidamente ler:

¿Hasta cuándo durará el festín de setas gallegas?

Ler máis...

NON SE ARRANCAN OS COGOMELOS!!!

Unha foto foi a detonante de este artigo, a temática seguro que está clara se miramos a imaxe que o ilustra. Así que imos a facer un pouco de ruido a ver se se nos escoita e nos imos enterando dunha vez de que OS COGOMELOS NON SE ARRANCAN. O monte, como era de esperar, xa se tinguiu de cores e caprichosas esculturas en forma de cogomelos e isto atrae ó monte a todo tipo de afecionados que, por suposto, cometen todo tipo de falcatruadas. ¿Qué había naquela foto? Pois supoño que para quen a fixo, un motivo de orgullo, o mesmo orgullo despreocupado que sinten quenes se fotografían rodeados dos animais que mataron de caza, ou de safari; a cousa e cobrarse máis e máis grandes pezas que ninguén nunha pueril "carreira" sen fin. Para nós, aquela imaxe dantesca de cogomelos arrancados (Boletus Edulis, Boletus Aereus, Cantharellus Cibarius, Amanita Caesarea...) sen respetar nin tamanos nin especies, era un compendio en imaxe de tódalas prácticas incompatibles e contrarias á un desenrolo de esta actividade de maneira sostible (ese palabro tan de moda e do que depende en boa parte a nosa supervivencia en decenios vindeiros...). Especialmente lamentable e triste, a presencia na imaxe en cuestión de catro Caesareas arrancadas, tres de elas aínda sen sair do "ovo" e dun tamano ridículo. Ainda que non para un tipo como o da foto de arriba, por suposto, pois supoño que así se ven; ou será que así os vexo eu, cos peitos henchidos. Hai que ter en conta que Amanita Caesarea é, entre outras cousas polo noso chan pouco afín, bastante rara na nosa comunidade. Hai xente que leva moitos anos pateando camiños e nunca tuvo a oportunidade de ver un de estes cogomelos. Pensar que hai oitra xente que ten esta fortuna e arranca todo o que atopa sen despeinarse da arrepíos. Cando a xente descoñece estas cousas é desculpable ata certo punto pero, ¿qué nos queda cando aínda sabendo o dano que fan presumen de foto fachendosos? Pois isto: contra a garrulez máxima, cultura e información, e logo que cada un actúe dando contas só á súa conciencia... Pincha abaixo para leer mais:


¿POR QUÉ NON DEBEMOS ARRANCAR OS COGOMELOS?

Obviamente se non te importa o máis mínimo que cada vez haxa menos cogomelos e tes claro que o teu obxetivo é arramplar con canto poidas antes que esto ocurra, no hay ningún motivo para non arrancar os cogomelos. Se queres aforrar en navallas e o anterior tampouco te quita o sono, non hai motivos para pasar o traballo de cortar os cogomelos.

É importante entender a diferencia entre fungo e cogomelo; a partires de aquí todo vai rodado, ou debería. A foto da esquerda mostra un fungo, ese entramado de finos fíos brancos (hifas) que forman unha sorte de tela de araña sobre as raíces dun castiñeiro. O que estamos a contemplar é o seu "corpo", se é que é aplicable neste caso: nós somos ósos e carne, os fungos conxuntos de hifas (o micelio, que é o que globalmente contemplamos na imaxe) que viven placidamente baixo terra, nun entorno máis ou menos estable de humidade e temperatura.
Logo temos o cogomelo. Botando man da manida metáfora digamos que o fungo é a unha árbore o que os seus froitos ós cogomelos. Os cogomelos conteñen o aparato reproductor do fungo e a súa función é a de producir e espallar as esporas deste. Hasta aquí todos dacordo.

Antes de seguir, ¿algún dos presentes arranca ou parte as ramas dunha árbore para recoller os seus froitos? Xa sabedes por dónde van os tiros. A árbore non morrerá de súpeto nin o primeiro nin segundo ano, pero máis tarde ou cedo os danos e o estrés pola rotura das súas ramas acabará provocando que deixe de dar froitos e morra. Eso unha árbore. Hay que entender, debemos entender, que un fungo é moitísimo máis fráxil e delicado que unha árbore calquera e que tolera moitísimo menos os cambios no seu ambiente, aillado e estable baixo terra.

Debemos preguntarnos entón, ¿qué ocorre cando arranco un cogomelo? Porque esa é a cuestión.
O primeiro que ocorre, aínda que así a primeira vista non parece o apocalipsis fúnxico, é que deixamos un burato. Pero este buraco xa alterou as condicións de temperatura e humidade nese pequeno pedazo de terreo deixando ademáis parte do micelio ó aire entre a terra desprendida. Entenderedes que a un organismo que vive baixo terra non lle faga moita gracia a luz solar. De feito, se se arranca un cogomelo (que hay que facelo en ocasións, principalmente para levar a cabo identificacións pois o pé pode darnos moita información), o que debemos facer é tapar inmediatamente o burato deixado para minimizar o impacto que causamos.

Ademáis, co cogomelo arrancamos e desprendemos parte da masa miceliar que está unida á base do pé provocando un dano real, directo e inmediato ó desafortunado fungo (non gritan claro, eso sempre fai máis fácil as cousas). E pos si eso fose pouco, con frecuencia os primordios (os nós no micelio preto da superficie, embrións da futura xeración) dos futuros cogomelos tamén se poden vir entre os resto de terra e micelio aderidos á base do pé.

¿Qué alegan os "partidarios" de arrancar cogomelos (aparte que aforran en navallas)? A teoría máis esgrimida para defender a súa actividade ven a contarnos que cando cortamos os cogomelos, deixamos a base do pé pudríndose en contacto co micelio e que as bacterias responsables da descomposición poden chegar a infectar e matar o fungo; solución, arrancamos.
O caso é que, se así fose, non existirían os cogomelos ou serían moi poucos. ¿Por? Porque dende fai millóns de anos os cogomelos se pudren enriba do micelio, sempre (e non só a base do pé, TODO o cogomelo). Sería un organismo tendente á desaparición. Como non é así podemos concluir sen facer un uso de excesivo número de neuronas que o gran éxito dos fungos na natureza se debe, entre outras cousas, a que esta, sabia e vella, os fixo RESISTENTES ás bacterias causantes da putrefacción dos seus propios froitos. Faltaría máis.

Aínda máis, dende Refungando preguntamos a Jaime Blanco, descubridor da Clytocibe Auniosiana en Ons este ano, acerca desta polémica sen fundamento. A súa resposta, clarificadora, houbérame aforrado escribir todo este artigo:

"Me parece una polémica absurda para foreros, jubiletas, parados e falabaratos! Si no la conoces, arrancar (1, 2, 3 ejemplares representativos para ver en detalle), si la conoces cortar ¡¡que no se pudre el micelio!! ¡¡¿¿Quién ha inventado eso?!! Es increible las tonterías que se pueden decir..."

Dito todo isto, só nos queda pregar que, se a pesar de todo decides arrancar os cogomelos, a lo menos o fagas co máximo coidado, procurando levar co cogomelo a menor cantidade de sustrato/micelio e logo, volve a tapar o burato deixado por este. De facelo mal, facelo menos mal.

Uff, hoxe refungamos a gusto!!! Sede bós cos cogomelos e os cogomelos serán bos con vos!!
Ler máis...

Unha de coliflor! Sparassis Crispa

Sinónimo: Clavaria Crispa
Castelán: seta coliflor, clavaria rizada, coliflor de monte

Xa chegou o outono. Desta vez sí, non só de nome. Dan ganas de apludir cas orellas de alegría! E vimos diluviar como facía tempo que non caía por estos lares. En poucos días, se todo vai ben (sen cambios novamente bruscos das temperaturas ou tolerías metereolóxicas polo estilo) veremos os nosos montes vestirse de cogomelos, de mil formas e cores distintas; un regalo para os sentidos e, por qué non, a nosa cesta.

Desta vez, e como mostra do que vos contamos, imos coñecer neste artigo un cogomelo de unha forma moi curiosa e atípica (como de esponxa ou coral, como xa vístedes) que o fai moi fermoso e distinto á maioría dos cogomelos (siii, tamén é comestible). Esta pequena "esponxa de monte" medra de maneira fiel no pé de tocóns de piñeiro por onde aparece cada ano e soe ser difícil de deixar pasar desapercibida.

Pertence a un grupo de fungos, os Aphylophorales (formada por fungos, basidiomicetos, con cogomelos case sempre sen lamelas, como os Cantheralles, Polyporales ou neste caso a orde dos Clavariales) que teñen normalmente formas moi curiosas e apartadas do típico cogomelo con pe, sombreiro e lamelas ben diferenciados. Así que por curioso, fácil de recoñecer e fácil de ver, imos a presentarvossen máis dilación ó cogomelo coliflor: Sparassis Crispa! Pulsa abaixo para seguer coñocendo este cogomelo...



DESCRIPCIÓN

Corpo Fructífero (obviamente non cabe falar de sombreiro neste caso): De 15-40 cm de ancho por 15-25 cm de altura. Redondeado ou globoso, formado por un tronco central do que saen numerosas ramificacións carnosas, planas, rizadas e enlazadas entre sí, dándolle un aspecto de esponxa ou coliflor. Cor crema de novo, coas beiras das ramificacións de cor ocre, e ó envellecer vólvese de cor apardazada (podedes ver perfectamente o aspecto das ramificacións e bordes facendo click na imaxe do lado).

Himenio: Liso, tapiza a cara externa de tódalas terminacións.

Pé: Moi curto, compacto, enterrado e lixeiramente radicante.

Carne: Quebradiza de nova, elástica e tenaz nos exemplares adultos. Cor abrancazada ou crema. Olor agradabe e aromático e sabor doce.

Hábitat: Crece ó pe de tocos de coníferas, fundamentalmente piñeiros. Exemplares illados normalmente e moi fieis ao sitio durante anos. Aparece no verán e outono.

Observacións: Sparassis Crispa e comestible de novo, non cando empeza a oscurecerse coma o exemplar do lado, xa que se comeza a volver duro e indixesto. Así mesmo recoméndase unha boa limpeza (a súa forma fai que sea un agocho ideal para ducias de insectos e para que queden restos de terra ou area) e unha pequena cocción desbotando logo a auga da mesma.
Poderíase confundir con Sparassis Laminosa, pero esta ten as terminacións máis anchas e zonadas (presentan distintas tonalidades) e medran ademáis en tocóns de caducifolios. Se a isto lle sumamos que esta especie é moito máis rara e igualmente comestible, non debería haber peligro. Habería un risco remoto de confundir con algún cogomelo do xénero Ramaria (con algún membro de efecto purgante...), pero as especies de este xénero presentas as terminacións en forma de pequenas ramas arborescentes, non láminas e tampouco son moi frecuentes aquí na Novena.

E hasta aquí o cogomelo de hoxe. Agora que xa vos coñecedes, a ver si vos atopades polo monte!
Ler máis...

Refungando se presenta con Alejandro Mínguez e "Cogomelos Medicinais"

Nun acto celebrado este sábado no Ateneo Valle-Inclán presentouse, (ó fin!) a nosa Asociación cun invitado de luxo, o micólogo celanovés Alejandro Mínguez, que nos presentaba tamén o seu novo libro "Cogomelos Medicinais".

Nunha noite chuviosa como facía tempo non viamos, cos elementos do noso lado augurando boas saídas micolóxicas estas próximas semanas, tivo lugar ás nove da noite o acto no que estivemos ben acompañados e arroupados por curiosos e afecionados da Novena; mentres, Alejandro nos sorprendía a todos cas propiedades médicas dalgúns dos cogomelos máis coñecidos por todos e que recolle no seu libro. Ademáis, Alejandro se trouxo con él ó Ateneo mostras desecadas da maioría dos cogomelos que trataba na súa exposición, co cal os asistentes puideron observalos de primeira man, así coma exemplares frescos de Suillus Granulatus ou un exemplar de Fistulina Hepática, moi raro de ver por aquí.

O libro de Alejandro xa está nas librerías dende hoxe, e aquí en Ribeira podedes atopalo na librería Sanyg de toda a vida. Unha recomendable e novedosa aproximación ó mundo dos cogomelos dende unha perspectiva mediciñal e que nos mostra como esas complexas fábricas químicas que son os cogomelos non só nos poden adiantar a hora de chamar ás portas do ceo se non que, mira ti por donde, aínda a poden retrasar.

Antes de despedirnos hoxe, quería darvos as gracias a tódolos que pasástedes por alí, espero que desfrutárades coma nós dun acto cheo de curiosidades e cogomelos. En breve subiremos una sección para socios a esta páxina con información para os que pensedes en unirvos a nós.

Vémonos polo monte... Refungando! Ler máis...